ABC Karmienia Piersią

Do karmienia piersią ciało kobiety przygotowuje się już w życiu płodowym, gdzie tworzą się poszczególne struktury piersi. Okres pokwitania, to czas gdy gruczoł sutkowy zaczyna intensywnie się rozwijać po to, by już od 16. tygodnia ciąży móc produkować pokarm. Jego ilość nie zależy od wielkości piersi, za którą odpowiada przede wszystkim tkanka tłuszczowa, a od tkanki gruczołowej, która jest stała i wynosi około 7-10 płatów gruczołowych. Gdy dziecko pojawia się na świecie, zadaniem mamy oraz personelu medycznego jest stworzenie mu takich warunków, by było w stanie wyssać pokarm z piersi. Ustawowo gwarantuje to standard opieki okołoporodowej, a konkretnie zapis mówiący o nieprzerwanym, co najmniej 2-godzinnym kontakcie matki i dziecka skóra do skóry. To właśnie wtedy rozpoczyna się proces nauki karmienia piersią, nawet jeśli nie uda się przystawić noworodka do piersi.

Pierwsze przystawienie do piersi

Realizacja standardu opieki okołoporodowej w temacie karmienia piersią jest o tyle ważna, że noworodek w ciągu pierwszych kilkunastu-kilkudziesięciu minutswojego życia zaczyna manifestować odruch szukania. O własnych siłach pełznie w kierunku brodawki, zapierając się stopami o brzuch mamy. Ten czas, bez poważnych wskazań ze strony matki i/lub dziecka, nie powinien być w żaden sposób zakłócony, by móc zwiększyć szansę na to, że dziecko samo prawidłowo przystawi się po raz pierwszy do piersi.

Przystawienie dziecka do piersi

Pierwsza próba przystawienia dziecka do piersi tuż po porodzie (podczas wspomnianego wcześniej kontaktu skóra do skóry) powiodła się, jeśli:

  • górna warga dziecka obejmuje mniejszą część otoczki niż dolna warga, nie musi być wywinięta (2),
  • dolna warga obejmuje niemal całą otoczkę oraz jest wywinięta na zewnątrz (3),
  • kąt rozwarcia ust dziecka jest rozwarty tworząc niemal jedną linię (5),
  • broda i nos dziecka dotykają piersi (1 i 4),
  • policzki dziecka podczas zasysania nie zapadają się,
  • nie słychać cmokania,
  • słychać charakterystyczny dźwięk przełykania – zbliżony do litery „k”

Jeżeli pierwsze karmienie powiodło się, noworodek wyczerpany porodem oraz ssaniem może nie wykazywać zainteresowania piersią przez najbliższe 12 godzin. Jednak po 6 godzinach od pierwszego karmienia należy spróbować dziecko obudzić, przewinąć i podjąć próbę nakarmienia.

Poniżej film pt. „Odgłosy karmienia piersią”, zrealizowany w Laboratorium Akustyki Technicznej AGH przez Centrum Nauki Kopernik. Dzięki filmowi łatwiej będzie wyobrazić sobie dźwięki wydawane przez niemowlę w czasie karmienia piersią (mała uwaga: choć rytm ssania dzieci na filmie nie jest do końca prawidłowy, to film daje jednak pewne wyobrażenie na temat tego, jak brzmią odgłosy ssania).


Pierś matki to nie tylko pożywienie

Niektóre noworodki, pomimo udanego pierwszego karmienia, mogą wykazywać się ciągłym czuwaniem, niechęcią do długiego snu, a odłożone do łóżeczka mogą głośno protestować. Nie jest to oznaką głodu, lecz potrzebą bliskości z mamą, którą należy im zapewnić – jeśli to możliwe, w kontakcie „skóra do skóry”. Także podczas następnych dni, tygodni i miesięcy warto pamiętać, że maluch ssąc pierś nie tylko zaspokaja potrzebę głodu, ale również:

  • zaspokaja potrzebę bliskości,
  • nawiązuje kontakt emocjonalny z matką,
  • zapewnia sobie poczucie bezpieczeństwa,
  • relaksuje się,
  • rozładowuje stres,
  • radzi sobie z ewentualnym bólem, infekcją itd.

Schemat postępowania w czasie laktacji

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca wyłączne karmienie piersią do skończonego 6. miesiąca życia. Oznacza to, że dziecko przez pierwsze pół roku jest karmione tylko pokarmem matki, nie podaje mu się wody, glukozy, soczków, zupek, a jedyny wyjątek stanowią leki. Takie postępowanie umożliwia prawidłowy rozwój układu pokarmowego dziecka i zmniejszenie prawdopodobieństwa zachorowania na część chorób w dorosłym życiu.

Dziecko należy karmić na żądanie 8-12 razy na dobę, z czego przynajmniej 1 raz w nocy. Noworodek może zgłaszać się do piersi nawet co godzinę. Jednak, gdy przerwa w karmieniu trwa dłużej niż 3 godziny w ciągu dnia i 3,5-4 godziny w nocy, należy dziecko obudzić. Dziecko należy również obudzić, gdy mama czuje dyskomfort w piersiach z powodu przepełnienia.

Przyjęcie takiej metody zmniejszy ryzyko wystąpienia problemów z piersiami u mamy (zastój, zapalenie piersi itd.), zapewni optymalną produkcję pokarmu dostosowaną do potrzeb dziecka oraz jego zdrowy rozwój i prawidłowe przyrosty masy ciała. Karmienie zdrowego, urodzonego o czasie dziecka powinno trwać 10-40 minut z jednej piersi. Po jej opróżnieniu, zawsze należy zaproponować również drugą. Następne karmienie mama rozpoczyna od piersi, którą jako ostatnią ssało dziecko.

Najlepszą pozycją do nauki karmienia jest pozycja spod pachy. U mam zaraz po cięciu cesarskim sprawdzi się pozycja naturalna. Pozycja klasyczna, najczęściej kojarzona z karmieniem piersią jest pozycją najtrudniejszą. Do nauki karmienia również nie poleca się pozycji leżącej na boku.

Karmienie piersią – pozycja spod pachy (pozycja futbolowa)
Karmienie piersią – pozycja naturalna

Warto obserwować dziecko i przystawiać do piersi wówczas, gdy rozpoznaje się pierwsze oznaki głodu:

  • wzmożone ruchy gałek ocznych,
  • otwieranie oczu,
  • otwieranie buzi i wysuwanie języka,
  • odwracanie główki i szukanie piersi,
  • kwilenie,
  • ssanie rączek.

Dziecko płaczące, bardzo głodne może być trudno prawidłowo przystawić do piersi, dlatego mama powinna spróbować je wcześniej uspokoić.

Ocena skuteczności karmienia piersią

Czas, który matka poświęca na codzienną opiekę na dzieckiem, jego pielęgnację i karmienie sprawia, że to właśnie ona najszybciej zauważa pierwsze niepokojące objawy – stąd jej intuicja nigdy nie powinna być lekceważona przez personel medyczny. Najlepszym sposobem do kontroli przebiegu karmienia przez mamę jest monitorowanie sposobu przystawiania, ilości karmień oraz mokrych i brudnych pieluch, a także ogólnego stanu zdrowia dziecka.

Zestawienie własnych obserwacji ze wskaźnikami skutecznego karmienia pozwoli mamie upewnić się o prawidłowości przebiegu karmienia i da siłę w przypadku chwil kryzysu, zmęczenia i wątpliwości.

Jeszcze raz, w skrócie

Podsumowując najczęstsze wątpliwości i niepewności związane z karmieniem piersią, należy pamiętać o tym, że:

  1. Podczas kontaktu „skóra do skóry” należy umożliwić dziecku samodzielne przystawienie się do piersi.
  2. Dziecko, które prawidłowo ssało pierś zaraz po porodzie może nie jeść przez kolejne 12 godzin, ale po 6 godzinach trzeba spróbować je przystawić.
  3. Pierś dla dziecka jest nie tylko pokarmem.
  4. Karmienie powinno odbywać się 8-12 razy na dobę, z czego przynajmniej 1 raz w nocy, a trwać 10-40 minut z jednej piersi.
  5. Zawsze należy proponować drugą pierś.
  6. Dziecko powinno głęboko chwytać brodawkę, chowając większą część otoczki pod dolną, wywiniętą wargą.
  7. Najłatwiejszą pozycją do nauki karmienia piersią jest pozycja spod pachy.
  8. Noworodek może zgłaszać się do piersi nawet co godzinę – obserwacja wczesnych oznak głodu.
  9. Do oceny przebiegu karmienia służą wskaźniki skutecznego karmienia piersią.
  10. WHO zaleca wyłączne karmienie piersią do skończonego 6. miesiąca życia.

Słowniczek

  • gruczoł sutkowy – pierś
  • noworodek – dziecko do ukończenia 6. tygodnia życia
  • glukoza – słodki napój podawany do picia noworodkom i niemowlętom w celu uspokojenia
  • zastój – zaburzenia wypływu pokarmu z piersi spowodowane obrzękiem piersi, powstałym m.in. w wyniku nieprawidłowego przystawiania dziecka do piersi
  • odruch szukania i ssania – umiejętności każdego zdrowego dziecka, z którymi przychodzi na świat okres pokwitania – okres dojrzewania

Źródła

Scroll to Top